Nadgarstek (łac. carpus) - część kończyny górnej naczelnych wchodząca w skład ręki.
Składa się z ośmiu kości:
- kości łódeczkowatej (łac. os scaphoideum)
- kości czworobocznej większej (łac. os trapezium)
- kości czworobocznej mniejszej (łac. os trapezoideum)
- kości grochowatej (łac. os pisiforme)
- kości haczykowatej (łac. os hamatum)
- kości księżycowatej (łac. os lunatum)
- kości trójgraniastej (łac. os triquetrum)
- kości główkowatej (łac. os capitatum)
Kości ułożone są w dwóch szeregach (bliższym i dalszym).
Profilaktyka
Dla osób wykonujących pracę biurową przyczyną problemów z nadgarstkiem jest najczęściej nieprawidłowe ułożenie rąk na klawiaturze komputera. W profilaktyce najważniejsze jest indywidualnie dopasowane stanowisko pracy. Wysokość biurka i krzesła powinna być taka, aby łokcie były zgięte pod kątem prostym, a przedramiona mogły swobodnie spoczywać na blacie. Nadgarstki powinny bowiem spoczywać na podłożu, a nie być uniesione w powietrzu. Dobrym rozwiązaniem jest zaopatrzenie się w specjalne żelowe podkładki, które pomogą zachować prawidłową pozycję i odciążyć stawy. Nowoczesne klawiatury są ergonomiczne i pozwalają na indywidualne dopasowanie rozmieszczenia elementów do użytkownika. Odległość klawiatury od krawędzi biurka powinna wynosić około 10-15 cm, aby pozostawić miejsce dla nadgarstków. Inną przyczyną może być długotrwałe używane myszki komputerowej w pozycji z nadgarstkiem w górze. Dłoń powinna spoczywać na myszce, co pozwoli na rozluźnienie mięśni. Przy pracy w statycznej pozycji co kilkadziesiąt minut powinno się zrobić krótką przerwę na ćwiczenia. Wystarczy unieść ręce górę, wykonać krążenia nadgarstków, zaciskania i rozluźniania pięści, rozciąganie mięśni przedramion itp. Przy zdiagnozowanych problemach – indywidualnie dobrany zestaw ćwiczeń. W sporcie, bez względu na jego poziom i rodzaj aktywności, obowiązują te same zasady profilaktyki dla całego narządu ruchu. Uprawianie każdej dyscypliny powinien poprzedzać trening ogólnorozwojowy, pozwalający na zbudowanie odpowiedniej siły, wytrzymałości, stabilności i techniki. Każdy pojedynczy trening powinien zaczynać się od rozgrzewki i zawierać elementy rozciągania mięśni. Jeżeli aktywność wymaga dźwigania ciężarów, to należy pamiętać aby odbywało się to w pozycjach ustabilizowanych. W rekreacji preferowana dla zdrowia jest stała, systematyczna aktywność o średnim natężeniu, a nie jednorazowe przeciążenia. Jeżeli w danej dyscyplinie wykorzystywany jest sprzęt, to powinien on być sprawdzony i dobrze dobrany (np. tenis). Tam, gdzie to wskazane (np. skateboarding) powinno się stosować specjalne ochraniacze.Jeżeli już dojdzie do kontuzji to nie należy jej bagatelizować, nie skracać czasu rekonwalescencji, a leczyć się tylko u specjalistów.
Leczenie i rehabilitacja
Leczenie cieśni nadgarstka oraz rehabilitacja cieśni nadgarstka. Ze względu na specyficzne uwarunkowania anatomiczne (mała, zamknięta przestrzeń) w obszarze nadgarstka najczęściej dochodzi do tzw. zespołów ciasnoty.
Zespół ciasnoty kanału nadgarstka ( neuropatia nerwu pośrodkowego) wynika z ucisku nerwu w zamkniętej przestrzeni nadgarstka. Objawy to ból, upośledzenie czucia i ruchu, uczucie drętwienia i sztywności, nasilające się w nocy. Przyczyny są najczęściej pourazowe, zapalne, przeciążeniowe, procesy chorobowe zwiększające napięcie tkanek, przerost tkanki łącznej lub odkładanie się złogów, będących produktami przemiany materii w obrębie kanału nadgarstka. Zespół ciasnoty kanału Guyona (neuropatia nerwu łokciowego) - przyczyna to mechanizmy złożone, w których występuje zarówno ucisk jak i rozciąganie nerwu, czyli nadmierna eksploatacja ręki w sporcie i pracy zawodowej. Mogą to też być gangliony, zniekształcenia nasady po złamaniach, obkurczające blizny pooperacyjne i pourazowe, anomalie rozwojowe kości i tkanek miękkich, patologiczna ruchomość kości. Objawy to parestezje, bóle nocne, zaniki mięśni, zaburzenia trofiki skóry i paznokci, czucia powierzchownego, aż do porażeń nerwu łokciowego. Problemy z nadgarstkami są typową przypadłością cywilizacyjną a leczenie cieśni nadgarstka jest możliwe w naszej klinice.
W następstwie przeciążeń wysiłkiem fizycznym może wystąpić odczyn zapalny pochewek ścięgnistych, charakteryzujący się wysiękiem, bolesnością w czasie ruchu, podniesieniem miejscowej temperatury, trzeszczeniami. Przewlekle drażniona pochewka reaguje bowiem przekrwieniem, obrzękiem i wysiękiem, a później włóknieniem, doprowadzając do pogrubienia ścięgien i trwałego zwężenia jej światła. Np. nadgarstek wioślarza – zapalenie pochewek ścięgnistych ścięgien mięśni prostowników promieniowych nadgarstka, który występuje najczęściej u wioślarzy, kajakarzy, podnoszących ciężary.
Uszkodzenia tkanek miękkich narządu ruchu wcale nie muszą rozpoczynać się od określonych i silnych urazów. W przeważającej części przypadków są to sumy mikrourazów, przeciążeń i skryty rozwój choroby, trwający często przez wiele miesięcy lub lat. Bardzo intensywne doskonalenie ruchów i siły często wg nieprecyzyjnego wzorca ruchowego, powoduje przyspieszone zużycie tkanek. W wyniku uszkodzeń aparatu torebkowo-więzadłowego może dojść do niestabilności nadgarstka. Dlatego tak ważne jest leczenie cieśni nadgarstka w jak najwcześniejszym stanie.
Jeśli chodzi o kontuzje, to przy upadkach najczęściej uszkodzeniu ulega nasada dalsza kości promieniowej (złamanie Collesa). W przypadku dużych przemieszczeń odłamów może dojść do jednoczesnego uszkodzenia nerwów. W wyniku uderzeń, przygnieceń, może dojść do złamania wyrostka haczykowatego kości haczykowatej, wyniku dużego wysiłku wykonywanego w zgięciu grzbietowym (np. w kolarstwie) może dojść do martwicy jałowej kości księżycowatej, a przeprosty nasady, upadki z wysokości powodują czasami miażdżenie kości łódeczkowatej przez nasadę kości promieniowej (konflikt promieniowo – łódeczkowaty). Zwiekiem dochodzi do zmian zwyrodnieniowych – są one następstwem uszkodzeń urazowych, reumatoidalnych i cech wrodzonych.
We wszystkich tych przypadkach leczenie cieśni nadgarstka obejmuje ograniczenie aktywności, leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, indywidualnie dobrane ćwiczenia, fizykoterapii, kinesiotaping oraz ewentualnie stabilizatory. W niektórych przypadkach niezbędne jest odbarczenie chirurgiczne. Osobom decydującym się na leczenie cieśni nadgarstka w naszej klinice, zapewniamy doświadczenie oraz najnowszą wiedzę naszych specjalistów.
